ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ & ΧΡΟΝΙΕΣ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΕΣ
Πάντα πίστευα στην αξία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που λόγω μακραίωνης παράδοσης με εκφράζει απόλυτα.
Είναι γνωστό ότι ο θεσμός αυτός έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, τότε που ο Κλεισθένης χώρισε την Αθηναϊκή Πολιτεία σε εκατό Δήμους, ο καθένας με δικό του χαρακτήρα (ονομασία, Διοικητική Περιφέρεια, Διοικητικά Όργανα).
Ιδιαίτερα αναπτύχθηκε και κατά την τουρκοκρατία, όπου πολλές ελληνικές κοινότητες κατάφεραν να ακμάσουν και να γίνουν κέντρα τοπικού πολιτισμού λόγω της αξιοθαύμαστης αυτοδιοίκησής τους.
Ο θεσμός αυτός αποτελεί την πεμπτουσία της Δημοκρατίας, την οποία προάγει, είτε με την έννοια της αντιπροσώπευσης, είτε με την έννοια της λαϊκής συμμετοχής.
Μπορεί να αποδειχθεί ως ένας αποτελεσματικός προμηθευτής δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών με τρόπους που η κεντρική διοίκηση δεν μπορεί να εφαρμόσει.
Είναι η φωνή της τοπικής κοινωνίας, ενεργεί σαν αντιστάθμισμα στην κεντρική διοίκηση, προσφέρει τοπικές υπηρεσίες και στρατολογεί το κοινό στην πολιτική διαδικασία.
Εκεί καλλιεργείται η πολιτική ωριμότητα του ατόμου, συμμετέχουν ενεργά οι πολίτες στην άσκηση της δημόσιας εξουσίας, συμβάλλουν στην επίλυση των προβλημάτων, αποφορτίζοντας την κεντρική διοίκηση.
Δυστυχώς, όμως, ο θεσμός εξακολουθεί να μένει πίσω στον τόπο που γεννήθηκε.
Ίσως γιατί δεν έχουμε ακόμα συνειδητοποιήσει το σημαντικό ρόλο που μπορεί να παίξει για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Παρακολουθώντας τον προεκλογικό πυρετό, με έντονο προβληματισμό, διαπιστώνω ότι τα σύγχρονα πολιτικά και εκλογικά ήθη δεν διαφοροποιούνται σε τίποτα από αυτά που σατιρίζει ο Παπαδιαμάντης στους “Χαλασοχώρηδες” το 1892!!!….
Παθογένειες, αναστάτωση και εκφυλισμός της τοπικής κοινωνίας την περίοδο αυτή. Ένα πλήθος ανθρώπων, κομματάρχες, ψηφοφόροι και ψηφοθήρες που με τη δράση τους ανατροφοδοτούν ένα σαθρό πολιτικό σύστημα.
Έχουν μπροστά τους λίγες μέρες για να κερδίσουν όσα περισσότερα μπορούν.
Στυγνή πελατειακή ιδιοποίηση του τόπου, ψυχροί άεργοι και ανένσημοι επαγγελματίες πολιτικοί, που εξακολουθούν μετά από χρόνια να θέλουν να “σώσουν” τον τόπο, γυρολόγοι από συνδυασμό σε συνδυασμό, ανάλογα με τα συμφέροντα και τις προσωπικές επιδιώξεις, άλλος για οικονομικά οφέλη, άλλος για τη δόξα και την κοινωνική καταξίωση, άλλος για το «βόλεμα».
Κοντά σ’ αυτούς, υπάρχουν και οι πολύ αξιόλογοι και ικανοί πολίτες, οι πρωτόφαντοι και άφθαρτοι, με πραγματική & αγνή διάθεση προσφοράς, με αρχές και αξίες, με την αγάπη, την ορμή και το πάθος του νεοφωτίστου στο πεδίο της πολιτικής, που σπεύδουν να πλαισιώσουν τους τοπικούς συνδυασμούς θέλοντας, χωρίς ιδιοτέλεια, να προσφέρουν στον τόπο τους.
Και εξηγούμαι: σημειολογώ και κάνω απλές διαπιστώσεις, δεν κρίνω…
Σ’ αυτό το σκηνικό δεν υπάρχουν καλοί και κακοί.
Υπάρχουν απλώς άνθρωποι που συμμετέχουν σ’ ένα ανελέητο παιχνίδι ανταγωνισμού.
Όλοι έχουν τη δική τους αλήθεια, το δικό τους δίκιο.
Όταν ένα παιχνίδι έχει συγκεκριμένους όρους και χαρακτηριστικά, οι παίκτες καλούνται να παίξουν με αυτούς τους όρους. Οπότε δεν μπορείς να κατηγορήσεις κάποιον για τον τρόπο που παίζει, αλλά το ίδιο το παιχνίδι που έχει τους συγκεκριμένους κανόνες.
Και αυτούς ακριβώς τους κανόνες πρέπει να αλλάξουμε.
Γιατί φέρουμε όλοι την ίδια ευθύνη. Γιατί, όλοι, κόμματα, πολιτικοί, τοπικοί άρχοντες, ψηφοφόροι έσπειραν μηδενισμό και αμοραλισμό, «χωρίς περίσκεψη, χωρίς λύπη, χωρίς αιδώ» και πλέον θερίζουμε τις συνέπειες.
Παρόλα αυτά, εξακολουθούμε να εθελοτυφλούμε μπροστά σε τόσο καίριο ζήτημα, ενεργώντας επιπόλαια με το θυμικό αντί με τη λογική και ετοιμαζόμαστε να παραδοθούμε άνευ όρων στο ίδιο παιχνίδι και να πριμοδοτήσουμε το φαίνεσθαι, την αναξιοκρατία και την κενότητα, επενδεδυμένη με το δικό της απαστράπτον λούστρο, οδηγώντας την ποιότητα της δημοκρατίας μας στην ευτέλεια, στην ανυποληψία και φυσικά στην αναποτελεσματικότητα.
Να γιατί έχει απαξιωθεί πλήρως η Πολιτική. Να γιατί απέχουν οι πολίτες από την ενεργό πολιτική δράση και την ενασχόληση με τα κοινά.
Να γιατί στον τόπο που γέννησε τη Δημοκρατία, δεν μπορούμε να μιλάμε για πολιτική ευθύνη, για την υποχρέωση, δηλαδή, που έχει κάποιος να δίνει λόγο για τις πράξεις του και φυσικά να ανταποκρίνεται με συνέπεια σε όποιες αρμοδιότητες ή καθήκοντα έχει αναλάβει.
Οι εκφραστές της γνώμης του λαού, για τον τρόπο που επιθυμεί να διοικείται η τοπική κοινωνική του ζωή, είναι οι αιρετοί του άρχοντες.
Σ’ αυτούς οι πολίτες αναθέτουν την ευθύνη να φροντίζουν για τις τοπικές υποθέσεις και τις ανάγκες, υλικές, ηθικές & πνευματικές. Και υπό προϋποθέσεις, μπορούν να συμβούν έως και θαύματα, γιατί είναι γεγονός ότι σήμερα οι δήμοι έχουν μέσα τους δυνάμεις που δύνανται να τις αξιοποιήσουν στον υπέρτατο βαθμό, παίρνοντας πρωτοβουλίες, ικανές να συμβάλουν στην ανάπτυξη και την εξέλιξη της περιοχής τους σε πολλούς τομείς.
Όμως, οι σωρευμένες παθαγένειες και αδυναμίες που χαρακτηρίζουν το θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελούν τροχοπέδη για την οποιαδήποτε ανάπτυξη.
Η απουσία προσανατολισμού και οράματος, η αδυναμία ή η έλλειψη βούλησης ως προς την κινητοποίηση και συμμετοχή των υγιών τοπικών δυνάμεων, η αδυναμία της σύμπραξης, της συλλογικότητας, της συνοχής, της συμπόρευσης, του συναποφασίζειν στον κοινό στόχο της ανάπτυξης του τόπου & του συμφέροντος των πολιτών, η έλλειψη αλληλοσεβασμού και η μη αποδοχή της διαφορετικότητας, το ποιόν και οι βλέψεις των αιρετών είναι τα κατ’ εξοχήν δυσεπίλυτα προβλήματα, που καθίστανται, ταυτόχρονα, και αντιπαραγωγικά, στερούν τη σύνθεση και το μόνο που πηγάζει από αυτά είναι ο εγωκεντρισμός, η στείρα αντίδραση, ο ανταγωνισμός και η αντιπαλότητα, που κατασπαράσσουν ακόμη και τις απλές ανθρώπινες σχέσεις.
Εκφράζοντας την αγωνία μου και τον προβληματισμό μου για τα δρώμενα, που, σημειωτέον, έχω ζήσει από πολύ κοντά, τολμώ να προτρέψω σε έναν επαναπροσδιορισμό της στάσης μας απέναντι στο θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αναλογιζόμενοι το ρόλο και τη σημασία της για τον τόπο και για τους πολίτες και να την πάρουμε στα σοβαρά…
Υιοθετώντας μια πιο υπεύθυνη στάση απέναντι στα κοινά του τόπου μας, θα κατανοήσουμε ότι δεν μπορούμε να παίζουμε “εν ου παικτοίς” προτάσσοντας τους εγωισμούς, τις μωροφιλοδοξίες μας, τον αρρωστημένο ατομικισμό, τα συντεχνιακά μας συμφέροντα, τις προσωπικές διαφορές και εμπάθειες που δεν υπηρετούν το συλλογικό συμφέρον, δεν οδηγούν στην πολιτική και κοινωνική συνοχή. Αν όλα αυτά δεν αλλάξουν δεν θα έχουμε δικαίωμα ούτε στο όνειρο. Γιατί δικαίωμα στο όνειρο έχουν αυτοί που έχουν και τη βούληση να πράξουν, να ανοίξουν δρόμους πέρα από την πεπατημένη. Και η πράξη είναι το δύσκολο. Η πράξη απαιτεί πολιτική ευθύνη. Και αυτή θα οδηγήσει στην άσκηση της πολιτικής σύμφωνα με αξεπέραστες αρχές και κανόνες. Και ας μην ξεχνάμε ότι η άσκησή της απαιτεί βαθιά γνώση των προβλημάτων που διαχειρίζεται και ειδικές δεξιότητες στην επίλυσή τους (τεχνική). Ταυτόχρονα, όμως, στην πολιτική & στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν επαρκεί μόνο η αντιμετώπιση των προβλημάτων του «σήμερα» και η αναμονή ενός ακαθόριστου «αύριο». Στην πολιτική το «αύριο» δημιουργείται. Και η δημιουργία είναι οραματική (τέχνη).
Ως εκ τούτων καθίσταται επιτακτική η ανάγκη να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων με συναίνεση και πνεύμα συνεργασίας, χρησιμοποιώντας εποικοδομητικά και συμπληρωματικά τις διαφορές και ιδιαιτερότητές μας, ώστε να παράγουμε έργο πάνω στα προβλήματα και να μετατρέψουμε τον τριτοκοσμικό παράδεισό μας σε έναν τόπο πρότυπο. Ίσως ήρθε ο καιρός για υπερβάσεις και ανάληψη ευθυνών πέρα από τη μάντρα μας…
Η πολιτική ευθύνη προσδίδει ηθικό και ταυτόχρονα σισύφειο φορτίο στο ρόλο του καθενός και αυτή είναι η ομορφιά, γιατί όπως λέει κι ο σύγχρονος Γερμανός φιλόσοφος, J. Habermas, η ενεργή συμμετοχή στα κοινά είναι “η βασικότερη λειτουργία στη διαδικασία της απελευθέρωσης της ανθρωπότητας.”
Ρίζου – Ευαγγελίου Χάιδω-Αναστασία, Ιστορικός-Αρχαιολόγος
Υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Μαραθώνος με το συνδυασμό ΕΜΕΙΣ, του ΑΡΗ ΠΑΠΟΥΤΣΗ