Τα design ορεινά σπίτια που συνήθως είναι ανακαινίσεις ή ανακατασκευές παλιότερων κατοικιών δεν έχουν έρθει σε ρήξη, μάλλον το αντίθετο, με την παράδοση. Γι’αυτό “υπακούουν” κατά το μεγαλύτερο ποσοστό στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική των ορεινών περιοχών (όπως τα νοικοκυρόσπιτα της Σιάτιστας, της Καστοριάς, της Βέροιας, κ.α.) όπου η κατοικία είναι συνήθως πολυώροφη.
Οι αρχοντικές κατοικίες ή νοικοκυρόσπιτα περιλαμβάνουν συνήθως τρία επίπεδα. Στο ισόγειο βρίσκονται οι χώροι εργασίας, οι αποθήκες, οι χώροι φύλαξης ζώων. Στους ορόφους βρίσκονται οι χώροι ύπνου, διημέρευσης, υποδοχής των ξένων. Συνήθως το μεσοπάτωμα χρησιμοποιούνταν ως κατοικία το χειμώνα καθώς οι πέτρινοι τοίχοι διατηρούσαν τους εσωτερικούς χώρους ζεστούς. Ο τελευταίος όροφος με τους λεπτούς τοίχους (τσατμάδες) και τα μεγάλα παράθυρα χρησιμοποιούνταν για τη διαμονή της οικογένειες κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών.
Έτσι παρότι ορεινά, τα σπίτια αυτής της κατηγορίας είναι φτιαγμένα για όλες τις εποχές. Το interior design είναι πολύ σημαντικό και χαρακτηρίζεται από εσωστρέφεια. Kι αυτή η εσωστρέφεια στα παλιά σπίτια έχει να κάνει με το κλίμα που υποχρεώνει να κάθεσαι περισσότερο στο σπίτι αλλά παλιότερα οφειλόταν και στις ανάγκες προστασίας και άμυνας από διάφορους εχθρούς. Στο ισόγειο για παράδειγμα υπάρχουν μικρά ανοίγματα ενώ σε πολλά παραδείγματα υπάρχουν και πολεμίστρες.
Πέτρινη Κατοικία στον Οικισμό Καλαμιάς, Αχαΐα / Architectural Studio Ivana Lukovic
(κείμενο από τους αρχιτέκτονες)
Η κατοικία 141τ.μ. βρίσκεται στον απομακρυσμένο οικισμό Καλαμιά, σε οικόπεδο τριγυρισμένο από ελαιόδεντρα που απολαμβάνει ανεμπόδιστη θέα προς τον Κορινθιακό Κόλπο. Σχεδιάστηκε για μία πενταμελή οικογένεια ως καταφύγιο, μακριά από τη ζωή της πόλης.
Η μορφολογία του εδάφους, που χαρακτηρίζεται από μία πλαγιά με υψομετρική διαφορά 6μ από την κορυφή μέχρι τη βάση της, οδήγησε στην απόφαση να δημιουργηθεί μία πέτρινη κατοικία με “σεμνή” εμφάνιση, που να θυμίζει στάβλο προς τη μεριά του δρόμου, ώστε να εντάσσεται διακριτικά στον οικισμό, ενώ από την πλευρά του κήπου να αναπτύσσεται σε μία επιβλητική διώροφη κατασκευή.
Η προσέγγιση στο επίπεδο της εισόδου, το οποίο περιλαμβάνει τις κοινόχρηστες λειτουργίες του κτιρίου, γίνεται με ράμπα.
Ο εσωτερικός χώρος, μέσα από μεγάλα ανοίγματα, συνεχίζει σε μία μεγάλη βεράντα με πανοραμική θέα του μακρινού ορίζοντα της θάλασσας.
Επιπλέον ανοίγματα δημιουργήθηκαν στην οροφή, στη νοτιοδυτική και βορειοανατολική πλευρά του κτιρίου, για την ενίσχυση του φυσικού φωτισμού και αερισμού. Η επικοινωνία με τον κήπο γίνεται μέσα από μία κλίμακα οπλισμένου σκυροδέματος σε πρόβολο.
Στο χαμηλότερο επίπεδο, φωτιστικές οπές δημιουργούν μία εντύπωση σπηλιάς για τους ιδιωτικούς χώρους. Τα υπνοδωμάτια, ο ξενώνας και τα μπάνια χαρακτηρίζονται από μοναστηριακή ατμόσφαιρα, η οποία τονίζεται από τον λιτό σχεδιασμό των επίπλων. Η άμεση πρόσβαση προς τον κήπο από αυτήν την ενότητα γίνεται μέσα από δύο στενά αίθρια, που παίζουν το ρόλο χώρων περισυλλογής.
Χρησιμοποιήθηκαν τοπικά υλικά και τεχνίτες της ευρύτερης περιοχής ώστε να έχουμε την καλύτερη περιβαλλοντική και οικονομική απόσβεση.
Η επαναχρησιμοποιημένη τοπική πέτρα η οποία συμπληρώνεται με νέους λίθους, σε συνδυασμό με φυσικά υλικά, αναβιώνει την πρωτόλεια αίσθηση των παραδοσιακών στάβλων, χαρακτηριστικών στην Πελοπόννησο. Μέσα σε άπλετο φυσικό φως, οι πέτρινοι τοίχοι, με τη σύγχρονη επεξεργασία τους, χαρίζουν στην κατοικία ποικιλία υφών καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλο το οίκημα κατασκευάστηκε με το ελάχιστο κόστος χωρίς να γίνει συμβιβασμός με την αρχιτεκτονική μελέτη και βασίστηκε στις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού. Κατά την περίοδο της πανδημίας του 2020 παρείχε την άνεση και ασφάλεια που είχαν ανάγκη οι ένοικοι του. Photos: Athina Souli
www.architectiva.com
Κατοικία “Μονοπώλιο” περιοχή Γραβιάς, Παρνασσός / Tsolakis architects
(κείμενο από τους αρχιτέκτονες)
Στους πρόποδες του Παρνασσού, μια πατρική κατοικία αναβιώνει ιστορίες δεκαετιών. Πετρόχτιστη, σκοτεινή και καθόλα μυστηριώδης επαναφέρει βιώματα και μνήμες. Το παρόν χτίσμα, έφερε για χρόνια την ιδιότητα του Κρατικού Μονοπωλίου, με τη μορφή που υπήρχε στην Ελλάδα τέσσερις δεκαετίες πριν. Δεκάδες έμποροι έφταναν καθημερινά εκεί για να προμηθευτούν οινόπνευμα, σπίρτα, πετρέλαιο, τραπουλόχαρτα, αλάτι.
Σήμερα, έπειτα από σαράντα χρόνια, το οίκημα αλλάζει χρήση, παίρνοντας τη μορφή μιας κατοικίας – μουσείου το οποίο καλείται να καλύψει ταυτόχρονα ανάγκες διημέρευσης, αλλά και έκθεσης συλλεκτικών αντικειμένων. Με τον τρόπο αυτόν, το «Μονοπώλιο» αναβιώνεται ως τόπος θύμησης. Διάστικτος από ιδιότητες, στοιχειωμένος από συνειρμούς, ασυνείδητα πάντοτε ενεργός. Εγγεγραμμένος σε ανθρώπινες αναμνήσεις, γίνεται ξανά κατώφλι εμπειριών.
Ο χώρος αποκτά κλίμακα, σημασίες και ετερογένεια μέσα από τη θυμική και τη συναισθηματική μέριμνα του νέου χρήστη. Ο ίδιος αναφέρεται σε μια πράξη εμπειρική, σε ένα συνεχές παιχνίδι νοηματοδοτήσεων. Τα πάντα αντανακλούν μια ανθρώπινη εικόνα. Όλα μιλούν σε εκείνον, για εκείνον. Το τοπίο του είναι ζωντανό.
Η εν λόγω αρχιτεκτονική μεταφορά υλοποιείται μέσω ενός κεντρικού συνθετικού στοιχείου, αυτού της ξύλινης προθήκης. Εκείνη φέρει τα κειμήλια του μονοπωλίου, μα και δεκάδες άλλα μοναδικά έργα τέχνης. Η ξύλινη αυτοφερόμενη κατασκευή, τοποθετείται πάνω σε μια σύγχρονη στέρεη βάση. Η φόρμα του συμπαγούς βάθρου μεταβάλλεται στις τρεις διαστάσεις σε όλο το μήκος της κατοικίας. Τα δύο στοιχεία λειτουργούν ως ένα σύστημα ετεροχρονικών αναφορών, απευθυνόμενα τόσο στην ιστορία του κτίσματος, όσο και στον τρόπο με τον οποίο ο νέος του χρήστης καλείται να οικειοποιηθεί τον χώρο. Το βλέμμα κατευθύνεται από τα αντικείμενα και το μυστηριακό φως. Η αφή ψηλαφίζει την ύλη. Το δέρμα διαβάζει το βάρος, την πυκνότητα, τη θερμοκρασία. Η οπτική και απτική αίσθηση καθορίζουν την ένταση της εμπειρίας. Χάρη σε αυτές γίνεται αντιληπτή η σύσταση και η αδρότητα των στοιχείων του χώρου.
Τα φυσικά υλικά προδίδουν την ηλικία, εξιστορούν μια καταγωγή καθώς και τον τρόπο με τον οποίο σμιλεύθηκαν. Οι πατίνες της φθοράς σκιαγραφούν το πέρασμα ετών. Τα χρώματα, οι υφές, πλάθουν μια ετεροτοπία ιδιαίτερη, δίνοντας αφορμές για μια ξεχωριστή μορφή κατοίκησης, με όρους μνήμης και αναπόλησης. Με γνώμονα τη σωματική, οπτική και νοητική κίνηση στα επί μέρους τμήματα του κτίσματος, ο σχεδιασμός στοχεύει σε μια συνολική βιωματική εμπειρία, άμεσα συσχετισμένη με τον χρόνο και την ανάμνηση. Φωτογραφίες: Παναγιώτης Βουμβάκης
www.tsolakisarchitects.gr πηγη:newmoney