ΕΜΕΙΣ ξεκινάμε από τα βασικά….
Οικοδομούμε τον Πολιτισμό της Καθημερινότητας
Στα “Κοσμογραφήματα” ο Γ. Γραμματικάκης επισημαίνει: “Οι πολιτιστικές αξίες τότε και μόνον αποκτούν διάρκεια, εφόσον είναι πανταχού παρούσες. Αλλιώς αφήνουν εντυπώσεις, αλλά όχι ήθος. Η αρχιτεκτονική των κτιρίων, η αισθητική μιας διαφημίσεως ή μια εκπομπή από το ραδιόφωνο είναι, με το δικό τους μέτρο, επίσης πολιτιστικές εκφράσεις. Στο σύνολό τους, εξίσου σημαντικές με την ύπαρξη μιας συμφωνικής ορχήστρας ή ενός ωραίου μνημείου. Ο πολιτισμός της καθημερινότητας είναι μια πρόταση προς το μέλλον, που αγκαλιάζει ωστόσο το παρόν. Ότι ο πολιτισμός αυτός της καθημερινότητας ασφυκτιά στη σημερινή Ελλάδα, δίκαια προκαλεί την αγωνία σε όσους έχουν ακόμα τα μάτια και την ψυχή ανοικτή.”
Με άλλα λόγια ο Φυσικός, ο πανεπιστημιακός ομότιμος καθηγητής και συγγραφέας, τονίζει αρχικά ότι οι διάφορες όψεις της καθημερινής ζωής αποτελούν εκφράσεις πολιτισμού, ενώ παράλληλα, αγωνιά για την αρνητική εικόνα που παρουσιάζει η ελληνική κοινωνία στο επίπεδο αυτό.
Η ετυμολογική ανάλυση της λέξης πολιτισμός μαρτυρεί την προέλευσή της από το αρχαίο ελληνικό ρήμα “πέλω” που σημαίνει συναναστρέφομαι, συναθροίζομαι. Από την ίδια την ετυμολογία της λέξης γίνεται κιόλας φανερό ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του πολιτισμού, η ομαδική συμβίωση. Ο πολιτισμός δεν υπάρχει έξω από αυτή. Χωρίς την ανθρώπινη συμβίωση δεν θα εξελισσόταν ο νους, η ανθρώπινη ζωή και δεν θα δημιουργούνταν ποτέ πολιτισμός, γιατί έχει να κάνει με την αδιάκοπη προσπάθεια και τον αγώνα του ανθρώπινου γένους, μέσα σε πλαίσια κοινωνικά, να βελτιώσει τις συνθήκες της ζωής του σε όλους τους τομείς και να προοδεύσει σε ατομικό και ευρύτερο επίπεδο.
Συνιστά τρόπο έκφρασης – ύπαρξης του ανθρώπου και ταυτίζεται με τη ζωή. Είναι μια δυναμική έννοια που εξελίσσεται και διαμορφώνεται παράλληλα με την πορεία του ανθρώπου και εκφράζει τις αντιλήψεις του, ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις και τις ανάγκες του. Διαχέεται σε ολόκληρο το κοινωνικό γίγνεσθαι διαμορφώνοντας την καθημερινή μας συμπεριφορά.
Ο Πολιτισμός, λοιπόν, δεν είναι έννοια που αφορά μόνο στους εστέτ. Είναι Ανάγκη για τον άνθρωπο, εξίσου σημαντική με αυτήν της τροφής και της στέγης. Είναι η ειδοποιός διαφορά μας από τα ζώα.
Πολιτισμός είναι τα πάντα! Εκτός από τη στενή έννοια του όρου, που περιλαμβάνει τις Τέχνες, τα Γράμματα και τις Επιστήμες, υπάρχει και η ευρεία έννοια που συμπεριλαμβάνει και τον τρόπο ζωής μας, τις ανάγκες μας, τις συμπεριφορές μας, τον τρόπο επικοινωνίας μας, τη γλώσσα μας, τα βασικά δικαιώματα, τις παραδόσεις, καθώς και το σύστημα αρχών και αξιών του ανθρώπου, που οδηγεί στο σεβασμό προς τον συμπολίτη μας, στο σεβασμό και την προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Πολιτισμός είναι μία πόλη καθαρή, ένα καλό σύστημα υγείας, μια καλή οδοποιΐα, πεζοδρόμια, μέριμνα για τα ΑμΕΑ, αισθητική δημοσίων κτιρίων και κοινόχρηστων χώρων, ύδρευση, αποχετευτικό, καθαριότητα, νοικοκύρεμα, πολεοδομικός σχεδιασμός, ασφάλεια, δημοτική συγκοινωνία, αθλητικές εγκαταστάσεις, πολιτιστική ζωή, καλός κινηματογράφος, μουσική, θέατρο, διέξοδοι για τη νεολαία. Πολιτισμός είναι ένα χαμόγελο που βλέπεις το πρωί όταν ξυπνάς, πρόθυμες και κατηρτισμένες δημόσιες υπηρεσίες, πολιτισμός είναι να υπάρχουν ποιοτικές σχέσεις, δημοκρατικές διαδικασίες στις πολιτικές δυνάμεις και στο πολιτικό σύστημα.
Όπως προκύπτει, οι πολιτιστικές εκφράσεις σε μια κοινωνία είναι ποικίλες και αφορούν σε κάθε όψη της καθημερινής ζωής. Είναι απολύτως συνδεδεμένες με την ποιότητά της, που εξαρτάται και αποδεικνύεται από τις μικρές καθημερινές μας πράξεις και επιλογές. Είναι ο πολιτισμός της καθημερινότητας και δεν έχει καθόλου μικρότερη αξία. Αυτός, όμως, είναι που υποφέρει σήμερα στη χώρα και στον τόπο μας ειδικότερα. Γι’ αυτόν τον πολιτισμό είναι ανάγκη η Τοπική Αυτοδιοίκηση να δίνει καθημερινά μάχες ηρωικές, πηγαίνοντας αντίθετα στο ρεύμα της εξαθλίωσης και της μιζέριας που οδηγούν οι μέχρι τώρα πρακτικές. Είναι η τελευταία αναγκαία συνθήκη καλής και αξιοπρεπούς ζωής για μας και τους συμπολίτες μας.
Είναι φανερό, λοιπόν, ότι ο πολιτισμός σε ένα Δήμο αρχίζει από τις αυτονόητες μικρές υποδομές, υπηρεσίες – που συνηθίζουμε να τις πουλάμε ως εκδουλεύσεις – και τους κανόνες,που διευκολύνουν την καθημερινότητα του πολίτη, διασφαλίζουν τη σωματική και πνευματική του ακεραιότητα και σέβονται τις ανάγκες του. Και είναι αυτές οι υποδομές που κάποτε με ελάχιστο κόστος κάνουν τη διαφορά στην ποιότητα της ζωής. Αρκεί να υπάρχει η βούληση και η κατανόηση αυτής της αναγκαιότητας, όχι μόνον από την εκάστοτε Δημοτική Αρχή και τις Υπηρεσίες της, αλλά από όλους τους πολίτες μιας πόλης, μια και ο πολιτισμός εξ’ ορισμού είναι υπόθεση κοινωνική, οπότε κρίνεται επιβεβλημένη η συμμετοχή όλων μας και η γενικότερη ενεργοποίηση και εργασία.
Παρόλα αυτά η καθημερινότητα σ’ αυτόν τον τόπο, με το βαρύ όνομα, μη έχοντας συνείδηση των αξιών που ο ίδιος κάποτε κατέκτησε, έχει αφεθεί σε μια ζωή χωρίς τον έρωτα του καλού. Η κακογουστιά κάθε είδους διαπερνά τον τόπο χωρίς μέτρο, χωρίς τέλος και ως απειλητικός ιστός καλύπτει τη ζωή και τις στιγμές μας με την πολλαπλή της, ύπουλη παρουσία. Υπάρχει πλέον αναλγησία σε όλες τις εκφάνσεις της: στο άσχημο, στο άναρχο, στο αήθες, στο απάνθρωπο, στο ακαλαίσθητο και το ανησυχητικό είναι ότι όλα αυτά έχουν γίνει πλέον έθος, συνήθεια, μέρος της ζωής μας, δεν μας ενοχλούν. Από ένα «ήθος» που δε σέβεται τον διπλανό του, από πόλεις που δε σέβονται τον πολίτη έως το έλλειμμα πνευματικής ζωής και την έλλειψη ανάσας από το περιβάλλον, φτιάχνουμε ανθρώπους μειωμένων προσδοκιώνπου προδιαγράφουν το μέλλον!
Όχι, δεν ζητάμε το ακατόρθωτο!… Ζητάμε τα αυτονόητα, τα μικρά, μα δυσθεώρητα καθημερινά, που a priori πρέπει να παρέχονται στους δημότες.
Ότι πολλοί ανθίστανται σ’ αυτή την πορεία, που δεν έχει καν την ομορφιά της παρακμής, είναι αλήθεια. Είναι όμως αιχμές ποιότητας, φωνές μοναχικές και πείσματος. Δεν αρκεί. Η μόνη απάντηση σ’ αυτή την παράλογη προοπτική είναι όλοι μαζί να ξεκινήσουμε από τα βασικά και να οικοδομήσουμε τον πολιτισμό της καθημερινότητας. Αυτόν που τελικά ορίζει το παρόν και προδιαγράφει το μέλλον και είναι τόσο σημαντικός, όσο και οι κλασικές εκδοχές της λεγόμενης «ανώτερης» πολιτισμικής δραστηριότητας. Γιατί η πολιτισμική δομή μιας κοινωνίας είναι πιο στέρεη, όταν η συνείδηση των αξιών του πολιτισμού διαπερνά και την καθημερινότητα.
Και το κόστος μηδαμινό… Αρκεί όλοι οι πολίτες να πιστέψουμε ότι με τη δική μας βούληση και με συλλογική προσπάθεια μπορεί ο τόπος μας να αποκτήσει πολιτισμό της καθημερινότητας, που πρέπει να αποτελέσει κεντρικό στοιχείο για μια «νέα ταυτότητα» του Δήμου μας.
Εμείς μπορούμε! Εσείς θα τολμήσετε;…
Ρίζου – Ευαγγελίου Χάιδω-Αναστασία, Ιστορικός-Αρχαιολόγος
Υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Μαραθώνος με το συνδυασμό ΕΜΕΙΣ, του ΑΡΗ ΠΑΠΟΥΤΣΗ