Αντιμέτωπες με μία ακόμη δύσκολη καλοκαιρινή σεζόν θα είναι και φέτος διάφορες περιοχές της χώρας, εξαιτίας των περιορισμένων βροχοπτώσεων, αλλά και της αύξησης της τουριστικής κίνησης, η οποία σε πολλές περιπτώσεις δυσχεραίνει το έργο των δήμων να καλυφθούν οι ανάγκες σε νερό.
Δεδομένα
Η τελευταία καλή χρονιά για το Αιγαίο ήταν το 2019, επισημαίνει ο κ. Λαγουβάρδος, εξηγώντας πως καταγράφηκαν πολλές βροχές. «Εκτοτε οι βροχοπτώσεις ήταν κάτω από τον μέσο όρο. Ειδικά στις Κυκλάδες, όπου η περίοδος που βρέχει είναι μόλις 5-6 μήνες, αρκούν δύο κακές χρονιές για να παρουσιαστεί πρόβλημα», τονίζει.
Αντίστοιχο πρόβλημα, σύμφωνα με τον διευθυντή Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, αντιμετωπίζει και η Κρήτη, που έχει αφενός μεγάλη ζήτηση για νερό, λόγω των αγροτικών καλλιεργειών, και αφετέρου περισσότερους τουριστικούς μήνες συγκριτικά με τις Κυκλάδες. «Το 2023 και στην Κρήτη οι βροχοπτώσεις ήταν μειωμένες κατά 30%, ωστόσο ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος πήγαν καλά, καθώς είχαμε κάποιες βροχές. Θέλουμε όμως και άλλες και τον Μάρτιο και τον Απρίλιο για να μπορούμε να πούμε ότι το πρόβλημα κάπως εξομαλύνεται».
ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΔΗΜΑΡΧΟΙ ΣΤΟΝ «Ε.Τ.» ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΓΑΡΔΕΡΗΣ
- ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΥΘΝΟΥ
«Θεωρώ ότι φέτος θα είναι δύσκολη χρονιά»
Τι γίνεται, όμως, στην Κύθνο; Το νησί, ειδικά τα τελευταία χρόνια, έχει σημαντική αύξηση στον τουρισμό, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να φτάνει στα όριά του. Με δεδομένο, μάλιστα, τις καλές μέχρι τώρα καιρικές συνθήκες, υπάρχει ανησυχία για την καλοκαιρινή σεζόν.
Οπως εξήγησε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο δήμαρχος της Κύθνου, Σταμάτης Γαρδέρης, «θεωρώ ότι φέτος θα είναι μια χρονιά δύσκολη, βέβαια ποτέ δεν ξεμείναμε, αλλά πρέπει να καταβάλεις μεγάλο αγώνα. Κάνουμε κάποιες γεωτρήσεις, έχουμε βάλει κάποιες καινούργιες αφαλατώσεις, αλλά, λόγω της ραγδαίας αύξησης του τουρισμού, δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για τίποτα».
Ερωτηθείς για την κατάσταση σήμερα, επεσήμανε ότι «επειδή φέτος δεν σημειώθηκαν πολλές βροχές, κάποιες πηγές είναι ελλειμματικές. Δηλαδή, έχει πέσει κατά πολύ η ποσότητα του νερού, οι γεωτρήσεις το ίδιο, οι αφαλατώσεις έχουν μια στάνταρ παραγωγή, αλλά δεν μπορείς να πεις ότι καλύπτεσαι από αυτές».
Αυτήν τη στιγμή στην Κύθνο υπάρχουν 20 αντλιοστάσια και 20 δεξαμενές, ενώ, ανάλογα με το αποθεματικό, οι υδροφόρες του νησιού μεταφέρουν σε περιοχές που έχουν περισσότερη ανάγκη, σε μια προσπάθεια να μη μείνει κανείς χωρίς νερό.
ΛΙΛΙΑΝ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗ
- ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΓΑΥΔΟΥ
«Με αυστηρή διαχείριση τα καταφέρνουμε»
Παρόμοιες συνθήκες, όμως, παρατηρούνται και στη Γαύδο, με τους μόνιμους κατοίκους να κατανοούν πλήρως την κατάσταση, αλλά τους επισκέπτες του νησιού να διαμαρτύρονται συχνά-πυκνά όταν ο δήμος ζητά να γίνεται λελογισμένη χρήση του νερού.
Σύμφωνα τα όσα είπε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής η δήμαρχος Γαύδου, Λίλιαν Στεφανάκη, «εμείς έχουμε περιορισμένους πόρους, η ύδρευσή μας είναι από γεωτρήσεις και προσπαθούμε να διαχειριστούμε όσο καλύτερα γίνεται τις ποσότητες που έχουμε για να μας φτάσουν κάθε καλοκαίρι. Χρειάζεται να είμαστε πάνω από τις γεωτρήσεις για να δούμε τι αντλούμε και τι καταναλώσεις έχουμε, για να μπορέσουμε να μη μείνουν τα νοικοκυριά από νερό».
Για φέτος, εξήγησε πως «επειδή δεν είχαμε βροχές, υπάρχει ανησυχία, ωστόσο το παρακολουθούμε στενά και αν μέχρι τώρα τα έχουμε καταφέρει είναι επειδή έχουμε αυστηρή διαχείριση. Σε κάθε περίπτωση, ενημερώνουμε τους κατοίκους».
Οι ανάγκες του νησιού καλύπτονται από τρεις γεωτρήσεις, που έχουν συγκεκριμένες και περιορισμένες ποσότητες, με τη δήμαρχο να εξηγεί πως σε μία εκ των τριών το νερό είναι υφάλμυρο και διατίθεται για το τουριστικό κομμάτι του νησιού, ώστε να κάνουν με αυτό την καθαριότητα.
Ερωτηθείσα για τις ενέργειες του δήμου προκειμένου να διασφαλίσει την επόμενη μέρα, επεσήμανε ότι «ξεκινάμε ένα έργο με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης που θα περιλαμβάνει ψηφιακά υδρόμετρα και ποσοτική-ποιοτική μέτρηση του νερού στις δεξαμενές. Πρόκειται, επί της ουσίας, για ένα ηλεκτρονικό εκσυγχρονισμό όλου του δικτύου από τον οποίο ελπίζουμε ότι θα βοηθήσει να παρακολουθούμε και να διαχειριστούμε καλύτερα το νερό».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΚΙΩΝΗΣ
- ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ
«Βγάλαμε τον δήμο σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης»
Λόγω λειψυδρίας, ο Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας-Αγίων Θεοδώρων Κορινθίας κηρύχθηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Η απόφαση εκδόθηκε ύστερα από αίτημα του δήμου για την άμεση αναγκαιότητα προστασίας των αποθεμάτων νερού, καθώς και για τη δρομολόγηση, μέχρι τον Ιούνιο, συμπληρωματικών έργων εξεύρεσης νέων υδατικών πόρων.
Οπως εξήγησε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο δήμαρχος Λουτρακίου, Γιώργος Γκιώνης, θα γίνουν 26 μελέτες συμβάσεων, συνολικού προϋπολογισμού σχεδόν 3 εκατ. ευρώ.
Τα έργα αυτά αφορούν αφαλατώσεις, νέες γεωτρήσεις, εξοπλισμούς γεωτρήσεων, δίκτυα διασύνδεσης γεωτρήσεων, τηλεμετρία γεωτρήσεων, καλλιέργεια πηγών κ.λπ.
«Εχουν δημιουργηθεί τεράστια προβλήματα από την έλλειψη λειψυδρίας, αυτός ήταν και ο λόγος που τις προηγούμενες μέρες βγάλαμε τον δήμο σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε πιο γρήγορα κάποιες μελέτες και αναθέσεις που έχουμε. Παράλληλα, έχουμε μπει σε δύο προγράμματα αφαλάτωσης και στους Αγίους Θεοδώρους και στα Ισθμια, 1,5 εκατ. ευρώ το κάθε πρόγραμμα, και κοιτάμε να υλοποιήσουμε και αυτό όσο το δυνατόν γρηγορότερα», ανέφερε ο κ. Γκιώνης
Στόχος του δήμου είναι το καλοκαίρι να μην υπάρχει τόσο μεγάλο πρόβλημα. «Πέρσι, με τις φωτιές κάηκαν πολλοί σωλήνες, έπαθαν ζημιά οι δεξαμενές, είχαμε τεράστια προβλήματα και έγινε άνω-κάτω το σύστημα του νερού» επεσήμανε, διευκρινίζοντας ότι το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στο Λουτράκι όσο στις γύρω περιοχές.
«Ζητάμε πάντα από τους δημότες να προσέχουν, να μη σπαταλούν το νερό. Για παράδειγμα, αν θέλουν να ποτίσουν, να πάρουν μια υδροφόρα ή μια δεξαμενή», ανέφερε ο δήμαρχος, εκτιμώντας ότι το καλοκαίρι «θα είμαστε σε καλύτερη κατάσταση από πέρσι».
ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΕΡΩΝΗΣ
- ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΜΥΚΟΝΟΥ
«Είναι γεγονός ότι τα τελευταία 2-3 χρόνια δεν βρέχει»
Η Μύκονος, που… ξεχειλίζει από τουρίστες, φαίνεται πως είναι σε καλύτερα επίπεδα, σύμφωνα με τον δήμαρχο, Χρήστο Βερώνη, καθώς, όπως τόνισε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, είχε πάντα οργανωμένα δίκτυα στην ύδρευση.
«Εχει δύο φράγματα, έχει δύο διυλιστήρια και αρκετές αφαλατώσεις. Από εκεί και πέρα είναι γεγονός ότι τα τελευταία 2-3 χρόνια δεν βρέχει, με αποτέλεσμα τα φράγματα να μην τα χρησιμοποιούμε αρκετά, γιατί δεν μπορούν να δώσουν πολύ νερό και δεν θέλουμε το καλοκαίρι να στερέψουμε. Μπορούν, δηλαδή, να βοηθήσουν σε περίοδο που τα χρειάζεσαι αλλά όχι πολύ», ανέφερε ο δήμαρχος Μυκόνου.
Η Δημοτική Επιχείρηση Υδρευσης-Αποχέτευσης, όπως εξήγησε ο δήμαρχος, «μπορεί να δώσει στον Κόρφο 7.000 κυβικά τη μέρα και άλλα 6.000 στις αφαλατώσεις του παλιού λιμένος, συν 3.000 που μας δίνει μια ιδιωτική εταιρία».
Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι η Μύκονος «έχει πια μεγάλη ποσότητα και δεν θεωρώ ότι θα υπάρξει πρόβλημα», επεσήμανε ο κ. Βερώνης.
Λειψυδρία: «Στέγνωσε» και η Bόρεια Ελλάδα
Ο χειμώνας 2023-2024 ήταν για τη Βόρεια Ελλάδα ο πιο άνυδρος της τελευταίας τετραετίας. Ειδικά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης έπεσε 46,3% λιγότερη βροχή σε σχέση με πέρσι (χειμώνας 2022-2023) και 55,5% λιγότερη συγκριτικά με πρόπερσι (χειμώνας 2021-2022).
Τα προβλήματα αρχίζουν να είναι ορατά σε διάφορες περιοχές όπως για παράδειγμα στη λίμνη Δοϊράνη του Κιλκίς, η οποία αποτραβήχτηκε κατά δέκα μέτρα, ενώ το βάθος της μειώθηκε περισσότερο από ένα μέτρο. Ωστόσο, οι ειδικοί εκτιμούν ότι ακόμη δεν τίθεται θέμα για την ύδρευση και την άδρευση, τονίζοντας ότι το πρόβλημα είναι οξύτερο στη νότια Ελλάδα και τα νησιά. Την ίδια ώρα, έρευνα του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις της παρατεταμένης ξηρασίας στη λεκάνη της Μεσογείου και προειδοποιεί ότι στην Ελλάδα (και σε άλλες περιοχές) ο καιρός έως και τον Απρίλιο του 2024 θα είναι ακόμη πιο ξηρός.
Εκτακτη ανάγκη
Μιλώντας στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, ο καθηγητής Υδρογεωλογίας του ΑΠΘ Κωνσταντίνος Βουδούρης ξεκαθάρισε ότι απαιτούνται σχέδια έκτακτης ανάγκης για τη διαχείριση των συνεπειών της ξηρασίας.
«Η ξηρασία είναι διαχρονικό κλιματικό γεγονός. Εχουν συμβεί και συμβαίνουν συχνές και παρατεταμένες ξηρασίες σε πολλά μέρη του κόσμου, επηρεάζοντας πολλούς διαφορετικούς τομείς, όπως η οικολογία, το περιβάλλον, η υδρολογία και η γεωργία. Με την παγκόσμια κλιματική κρίση και την εντατικοποίηση της κυκλοφορίας του νερού τα ακραία καιρικά και κλιματικά φαινόμενα έχουν γίνει πιο συχνά τα τελευταία χρόνια», τόνισε και υπενθύμισε ότι και την περίοδο 1989-1991 η Ελλάδα είχε και πάλι ταλαιπωρηθεί από παρατεταμένη ξηρασία.
Πρόσθεσε ότι η ξηρασία διακρίνεται σε τέσσερις κατηγορίες: μετεωρολογική, υδρολογική, γεωργική-αγροτική και κοινωνικοοικονομική. «Υπάρχουν κάποιες διαφορές και συνδέσεις μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, όταν η βροχόπτωση είναι ανεπαρκής, εμφανίζεται μετεωρολογική ξηρασία. Η έλλειψη επιφανειακής (ποτάμια) και υπόγειας απορροής προκαλεί υδρολογική ξηρασία. Γεωργική ξηρασία προκαλείται από την ανεπάρκεια της υγρασίας του εδάφους, ενώ η κοινωνικοοικονομική ξηρασία προκύπτει όταν η προσφορά νερού δεν ικανοποιεί την ανθρώπινη ζήτηση νερού. Γενικά, η μετεωρολογική ξηρασία αρχίζει νωρίτερα και ακολουθούν υδρολογικές και οι γεωργικές ξηρασίες. Αν τελικά συμβεί η κοινωνικοοικονομική ξηρασία, αυτό υποδηλώνει ότι το έλλειμμα νερού είναι πολύ σοβαρό», υπογράμμισε.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, ακόμη η κατάσταση δεν έχει γίνει μη διαχειρίσιμη, ωστόσο πρέπει να ληφθούν μέτρα. «Δεν μπορούμε να καθόμαστε με σταυρωμένα χέρια και να λέμε απλά ότι “φταίει η κλιματική κρίση”. Απαιτείται σύνταξη σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την προσαρμογή στην ξηρασία, που περιλαμβάνουν μέτρα εξοικονόμησης, χρήση εναλλακτικών πηγών νερού, έργα συλλογής νερού κ.λπ. Η χρήση ταμιευτήρων για αποθήκευση νερών κατά τα υγρά υδρολογικά έτη και η αξιοποίηση αυτών τα ξηρά έτη είναι ένα αποτελεσματικό μέτρο, σε συνδυασμό πάντα με την ορθολογική διαχείριση της ζήτησης νερού. Μπορούμε να χρησιμοποιούμε -υπό προϋποθέσεις- στην άρδευση και νερό από επεξεργασμένα αστικά λύματα και στα νησιά υφάλμυρα νερά. Τέλος, η χαρτογράφηση ευάλωτων περιοχών σε ξηρασίες στη νότια κυρίως Ελλάδα είναι απαραίτητη για την ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων σε συνδυασμό με την κατασκευή κατάλληλων έργων υποδομής», κατέληξε.
Πάντως, σύμφωνα με τις μετρήσεις του μετεωρολογικού σταθμού που λειτουργεί από το 1930 στο πάρκο του ΑΠΘ και ανήκει στον τομέα Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας, ο φετινός χειμώνας (Σεπτέμβριος 2023-Φεβρουάριος 2024) ήταν ο πιο… στεγνός των τελευταίων τεσσάρων ετών, καθώς έπεσαν μόλις 139,6 χιλιοστά βροχής. Να σημειωθεί ότι την αντίστοιχη περίοδο πριν από 40 χρόνια είχε πέσει υπερδιπλάσια ποσότητα!
Πτωτική τάση
Οπως τόνισε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο καθηγητής Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας στο τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ Πρόδρομος Ζάνης, από το 1930 παρατηρείται μία ελαφρά πτωτική τάση στη βροχή σε ό,τι αφορά την Ελλάδα.
«Ωστόσο, εκτιμούμε ότι με βάση διάφορα σενάρια η βροχή μπορεί να μειωθεί έως και 3% στην Ελλάδα, το διάστημα 2030-2050. Μετά το 2050 υπάρχει εκτίμηση για πτωτική τάση του ύψους βροχής συνολικά στη Μεσόγειο, ενώ προς το τέλος του αιώνα η βροχή μπορεί να μειωθεί από 6% έως και 16%, ανάλογα με τα σενάρια που αφορούν την εκπομπή ρύπων του θερμοκηπίου. Γενικότερα, η Μεσόγειος είναι μία λεκάνη που θερμαίνεται πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο πλανήτη. Από τη βιομηχανική επανάσταση έως σήμερα ο πλανήτης πήρε +1 βαθμό Κελσίου, αλλά η Μεσόγειος το ίδιο χρονικό διάστημα πήρε +1,5 βαθμό Κελσίου. Δηλαδή, 50% περισσότερο από τον υπόλοιπο πλανήτη!», τόνισε. Μάλιστα, υπογράμμισε ότι η γενικότερη τάση από εδώ και πέρα θα είναι λιγότερη βροχή και πιο συχνά έντονα καιρικά φαινόμενα, όπως ο «Ντάνιελ» και ο «Ιανός».
ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ΜΕΡΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΡΑ
Υποχώρησε κατά 10 μέτρα η λίμνη Δοϊράνη στο Κιλκίς
Περισσότερα από δέκα μέτρα αποτραβήχτηκε από την ελληνική όχθη η λίμνη Δοϊράνη στο Κιλκίς, δημιουργώντας ένα αντιαισθητικό σκηνικό. Το 1/3 της λίμνης ανήκει στην Ελλάδα και το υπόλοιπο στη Βόρεια Μακεδονία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το βάθος της μειώθηκε περισσότερο από ένα μέτρο.
«Είναι οι συνέπειες της παρατεταμένης ξηρασίας. Φέτος, δεν είχαμε βροχές και βλέπουμε τη λίμνη -μέρα με τη μέρα- να… εξαφανίζεται. Στην προβλήτα όπου μέχρι πέρσι έδεναν βάρκες, φέτος υπάρχει βούρκος. Οι βάρκες είχαν καθίσει στον βυθό και οι ψαράδες τις έχουν πλέον απομακρύνει», λέει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο πρόεδρος της κοινότητας Δοϊράνης-Δροσάτου Πέτρος Χρυσοβαλάντης Στεφανίδης.
Το παρελθόν
Ωστόσο, ξεκαθαρίζει ότι μέχρι στιγμής δεν έχει παρουσιαστεί πρόβλημα σε ό,τι αφορά την ύδρευση και την άρδευση των χωραφιών. «Πίνουμε νερό από γεωτρήσεις, οι οποίες ακόμη ευτυχώς δεν έχουν πρόβλημα. Ομως, ούτε και με το πότισμα των καλλιεργειών υπάρχει ζήτημα», ανέφερε και θυμήθηκε ότι τη δεκαετία του 1980 η Δοϊράνη σχεδόν εξαφανίστηκε και ότι η τότε ελληνική κυβέρνηση διοχέτευσε στον κάμπο το νερό σε μία περίοδο παρατεταμένης ξηρασίας. «Μας πήρε πολλά χρόνια για να γίνει και πάλι λίμνη. Και σε αυτό βοήθησαν πάρα πολύ οι αρχές της γειτονικής χώρας, καθώς η βόρεια όχθη της Δοϊράνης είναι το δεύτερο πιο δημοφιλές θέρετρο της Βόρειας Μακεδονίας», κατέληξε.
ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ
«Καμπανάκι» για Ελλάδα, Κύπρο, Μάλτα
Ζοφερή είναι η εικόνα για την ξηρασία στη λεκάνη της Μεσογείου, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οπως αναφέρει, «μετά τα σοβαρά και παρατεταμένα γεγονότα ξηρασίας που επηρέασαν τη βόρεια Αφρική τα τελευταία έξι χρόνια και την Ευρώπη για περισσότερα από δύο χρόνια, οι συνθήκες ξηρασίας επηρεάζουν και πάλι μεγάλα τμήματα της περιοχής της Μεσογείου. Οι εποχικές προβλέψεις δείχνουν μια θερμότερη -από τον μέσο όρο- άνοιξη του 2024, σε σύγκριση με τα μακροπρόθεσμα ρεκόρ». Μάλιστα, χαρακτηρίζει «αβέβαιη» και «μεταβλητή» τη διαθεσιμότητα των υδάτινων πόρων σε πολλές περιοχές, θέτοντας σε κατάσταση «προειδοποίησης» την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Μάλτα και άλλες περιοχές. Για το διάστημα έως τον Απρίλιο, προβλέπει «πιο ξηρές από τις κανονικές συνθήκες για τη νότια Ιταλία, την Ελλάδα, τα νησιά της Μεσογείου και τη βόρεια Αφρική».
Καλλιέργειες
Σύμφωνα με τους ερευνητές του Κέντρου, το έλλειμμα βροχής, σε συνδυασμό με τις θερμοκρασίες-ρεκόρ, που παρατηρήθηκαν κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου στην Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και στα νησιά της Μεσογείου, επηρέασαν αρνητικά τη σπορά και την ανάπτυξη της βιομάζας για χειμερινές καλλιέργειες και οπωροφόρα δέντρα. «Από τον Νοέμβριο του 2023, στην Καταλονία (Ισπανία) οι τοπικές αρχές κήρυξαν ήδη κατάσταση προέκτακτης ανάγκης, αλλά η επιδείνωση των συνθηκών οδήγησε στην κήρυξη έκτακτης ανάγκης λόγω ξηρασίας την 1η Φεβρουαρίου 2024, με αυστηρούς περιορισμούς στη χρήση νερού. Τα αποθέματα της περιοχής είναι μειωμένα κατά 16%. Περιορισμοί ισχύουν για χρήση χαμηλότερης προτεραιότητας (πλύσιμο αυτοκινήτου, πότισμα κήπου κ.λπ.)», αναφέρεται στην έκθεση.
πηγη:EleftherosTypos