Η απερχόμενη Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βιέρα Γιούροβα, δήλωσε στην εκπομπή “The Europe Conversation” πως βρίσκει “σοκαριστικό” το γεγονός ότι ορισμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναπαράγουν αντιφιλελεύθερους νόμους άλλων χωρών.
Η κυρία Γιούροβα, δικηγόρος στο επάγγελμα, κατείχε το αξίωμα της Ευρωπαϊκού Επιτρόπου για τις Αξίες και τη Διαφάνεια από το 2019 έως τον Νοέμβριο του 2024.
Στο διάστημα αυτό, σε ορισμένα κράτη-μέλη, παρατηρήθηκε επιδείνωση των θεμάτων που άπτονται του κράτους δικαίου, όπως δήλωσε σε ομιλία της λίγο πριν από τη λήξη της θητείας της.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει κατά αρκετών χωρών που έχουν στραφεί κατά της ελευθερίας του Τύπου και των κοινοτήτων ΛΟΑΤ+, γεγονός που, όπως επισημαίνει η Επιτροπή, έρχεται σε αντίθεση με τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παραβιάζει το Άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Άρθρο 2 αναφέρεται στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις των κρατών-μελών ως προς τον “σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες”.
“Αυτό που με σοκάρει είναι η μεταδοτικότητα αυτών των νόμων”, δήλωσε η πρώην Επίτροπος στην εκπομπή “Europe Conversation” του Euronews.
Το 2021, η κυβέρνηση της Ουγγαρίας θεσμοθέτησε τον λεγόμενο “νόμο για την προστασία των παιδιών” που, κατά τους ισχυρισμούς της, αποσκοπεί στην προστασία των παιδιών από την παιδοφιλία και άλλες απειλές.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέβαλε μήνυση κατά της Ουγγαρίας για τον νόμο αυτό το 2022, παραπέμποντας την στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Επίσης, τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους, δεκαπέντε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσχώρησαν στη μήνυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά της Ουγγαρίας για τον εν λόγω νόμο.
Η κα Γιούροβα δήλωσε ότι είναι ζωτικής σημασίας να προσεγγιστούν και οι υπόλοιπες χώρες που έχουν παρόμοιες προθέσεις, καθώς το φαινόμενο αυτό αποτελεί απειλή για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο μεταξύ, η Βουλγαρία και ενδεχομένως η Σλοβακία προτίθενται να επιβάλλουν απαγορεύσεις ή περιορισμούς κατά της “προπαγάνδας” για την κοινότητα ΛΟΑΤ+ στα σχολεία.
Υπάρχουν, επίσης, ανησυχίες για τη διάβρωση των δικαιωμάτων της κοινότητας ΛΟΑΤ+ στην Ιταλία και στη Ρουμανία, καθώς και για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ιταλία.
Η κα Γιούροβα δήλωσε ότι ήρθε σε επαφή με τα κράτη-μέλη που απειλούν να εισαγάγουν νόμους που η ίδια χαρακτήρισε ως αντιφιλελεύθερους, όπως ο νόμος που προβλέπει τη θέσπιση του Γραφείου Προστασίας της Κυριαρχίας στην Ουγγαρία, που θα επιτρέπει στην κυβέρνηση να διώκει ομάδες όπως η μη κυβερνητική οργάνωση καταπολέμησης της διαφθοράς “Διεθνής Διαφάνεια”, ή παρεμφερείς νόμοι στη Σλοβακία που περιορίζουν τα δικαιώματα και την ανεξαρτησία των δημοσιογράφων.
“Σε κάθε περίπτωση που υπάρχουν κάποιες πρώτες ενδείξεις ότι οι εν λόγω νόμοι της Ουγγαρίας μπορεί να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για άλλα κράτη-μέλη, έρχομαι πάντα σε επικοινωνία με αυτά τα κράτη-μέλη προκειμένου να ξεκινήσω έναν πρώιμο διάλογο και να τους ζητήσω να αποσύρουν ή να τροποποιήσουν τα σχετικά νομοσχέδια, έτσι ώστε να συμμορφώνονται με το ενωσιακό δίκαιο.”
Ωστόσο, οι ομάδες για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης αναφέρουν ότι η κατάσταση στη Σλοβακία έχει επιδεινωθεί και είναι “αυξανόμενα εχθρική”, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου.
Όπως δήλωσε η κα Γιούροβα, “Τα δημόσια μέσα ενημέρωσης είναι εξαιρετικά σημαντικά στα δημοκρατικά συστήματα και ειδικά στην εποχή της παραπληροφόρησης.
Τα δημόσια μέσα ενημέρωσης θα πρέπει να είναι αυτά στα οποία ανατρέχουν οι πολίτες προκειμένου να βρουν αξιόπιστες και διασταυρωμένες πληροφορίες, και τεκμηριωμένες αλήθειες”.
Όμως, “Αν αυτές οι τεκμηριωμένες αλήθειες γίνονται δυσάρεστες για τους πολιτικούς, είτε μειώνουν τον προϋπολογισμό είτε διορίζουν ανθρώπους πρόθυμους να υπακούσουν στις οδηγίες των πολιτικών, στη διοίκηση και στο διοικητικό συμβούλιο”, είπε για το ασταθές περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης.
Η πρώην Επίτροπος, η οποία επέστρεψε στη γενέτειρά της, την Τσεχία, μετά από δέκα χρόνια θητείας ως Επίτροπος της ΕΕ, πιστεύει ότι η ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης που πρόκειται να εφαρμοστεί από τον Αύγουστο του 2025 θα έχει καταλυτικό ρόλο σε ό,τι αφορά την προστασία της δημοκρατίας.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης προστατεύει “τη συντακτική ανεξαρτησία και τις δημοσιογραφικές πηγές, μεταξύ άλλων από τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού” και αποσκοπεί στη διασφάλιση της “ανεξάρτητης λειτουργίας των δημόσιων μέσων ενημέρωσης”.
“Καλύψαμε αυτά τα ζητήματα στην πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, επειδή πραγματικά πιστεύουμε ότι τα δημόσια μέσα ενημέρωσης αξίζουν ισχυρότερη προστασία”, δήλωσε.