Μπροστά σε μια απρόσμενη εικόνα βρέθηκαν φέτος τα μέλη της σπηλαιολογικής ομάδας του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου (ΕΟΣ) Καβάλας 1933 στην ετήσια εξερεύνηση που πραγματοποίησαν στο μη επισκέψιμο τμήμα του σπηλαίου των πηγών του ποταμού Αγγίτη.
Με έκπληξη διαπίστωσαν πως η στάθμη του νερού στο μεγαλύτερο ποτάμιο σπήλαιο της Ελλάδας, είναι η ιδιαίτερα χαμηλή, «η χαμηλότερη των τελευταίων ετών», όπως τονίζουν χαρακτηριστικά και στην ανακοίνωσή τους.
Συνολικά δεκατρία μέλη, σπηλαιολόγοι του Ε.Ο.Σ Καβάλας 1933, μετά από άδεια, που ευγενικά τους παραχώρησε η Εφορία Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας Βόρειας Ελλάδας βρέθηκαν στο μη επισκέψιμο τμήμα του σπηλαίου «Πηγών Αγγίτη» (Μααράς), που τροφοδοτείται υδρολογικά, τόσο από το Μενοίκιο όρος όσο και τις καταβόθρες του λεκανοπεδίου τουΚάτω Νευροκοπίου.
«Στα αξιοσημείωτα της επίσκεψης – εξερεύνησης, πέρα από τις μεγάλες και εντυπωσιακές σε διαστάσεις και σπηλαιοθέματα αίθουσες, είναι η πιο χαμηλή στάθμη νερού που έχουμε παρατηρήσεις όλα αυτά τα χρόνια των επισκέψεών μας. Η μείωση αυτή οφείλεται στις αυξημένες θερμοκρασίες και τις μειωμένες βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις, δείγμα προφανώς των δεινών, που οι αλόγιστες ανθρώπινες παρεμβάσεις προκαλούν στους καρστικούς υδροφορείς και το παγκόσμιο κλίμα», επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση.
Οι σπηλαιολόγοι του Ε.Ο.Σ. Καβάλας 1933 πραγματοποιούν τακτικές εξερευνήσεις στο μη επισκέψιμο τμήμα του σπηλαίου Αγγίτη, στο οποίο δεν έχουν πρόσβαση οι χιλιάδες επισκέπτες που συρρέουν όλο τον χρόνο για να θαυμάσουν από κοντά αυτό το μοναδικό μνημείο της φύσης. Ωστόσο, το μη επισκέψιμο τμήμα θεωρείται ακόμα πιο εντυπωσιακό για όσους έχουν το προνόμιο να το δουν από κοντά.
Το σπήλαιο βρίσκεται 23 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης της Δράμας, στην κοινότητα Κοκκινογείων του δήμου Προσοτσάνης και είναι το μόνο εκμεταλλεύσιμο ποτάμιο σπήλαιο στην Ελλάδα. Το φυσικό περιβάλλον εντυπωσιάζει τον επισκέπτη, ενώ οι καταρράχτες που σχηματίζονταν μέσα στο φαράγγι όταν υπήρχε επάρκεια νερού δημιουργούσαν μια ατμόσφαιρα μοναδικής φυσικής ομορφιάς. Δυστυχώς, η σημερινή εικόνα του παραποτάμιου σπηλαίου είναι αποκαρδιωτική για όσους το είχαν επισκεφθεί στο παρελθόν και σήμερα αντικρίζουν ένα σχεδόν στεγνό φυσικό τοπίο.
Κ. Παπαδόπουλος: «Χρειάζονται χιόνια για να εμπλουτιστεί ο υδροφόρος ορίζοντας»
«Τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια είναι η πρώτη φορά που η στάθμη του ποταμού έπεσε τόσο χαμηλά», τονίζει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Κυριάκος Παπαδόπουλος, προϊστάμενος του τμήματος Πολιτισμού – Τουρισμού του δήμου Προσοτσάνης, που διαχειρίζεται το σπήλαιο του Αγγίτη. «Η εικόνα είναι στενάχωρη», συνεχίζει, «και χωρίς το νερό το φυσικό τοπίο του σπηλαίου και του περιβάλλοντα χώρου έχει μεταβληθεί. Είναι μεγάλη, μάλιστα, η έκπληξη εκείνων των επισκεπτών που έχουν έρθει ξανά στο σπήλαιο και θυμόνται το νερό να αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο και σήμερα διαπιστώνουν πως το νερό είναι πραγματικά ελάχιστο».
Το σπήλαιο, βέβαια, παραμένει ένα εντυπωσιακό μνημείο της φύσης. Ωστόσο, η έλλειψη νερού αποτελεί ένα στοιχείο καθοριστικό. Αρκεί να σκεφτεί κανείς πως αυτό δημιουργήθηκε από τη διάβρωση των ασβεστολιθικών πετρωμάτων του Φαλακρού Όρους. Σε ένα ταξίδι 12 χλμ. που αρχίζει εδώ και χιλιάδες χρόνια από τις καταβόθρες της κλειστής λεκάνης του Νευροκοπίου, όπου συγκεντρώνεται το νερό από τα χιόνια του χειμώνα και τις βροχές, μεταφέρεται ο υγρός θησαυρός μέχρι τη δραμινή πεδιάδα.
Ο κ. Παπαδόπουλος υπογραμμίζει πως δεν αρκούν μόνο οι βροχές για να εμπλουτιστεί ο υδροφόρος ορίζοντας, πρέπει να υπάρξουν ικανές χιονοπτώσεις ώστε να ποτιστεί η γη και να γεμίσουν ξανά οι υπόγειες φυσικές δεξαμενές.
Αύξηση 18% στην επισκεψιμότητα του σπηλαίου
Το σπήλαιο του ποταμού Αγγίτη παρέμενε συνήθως κλειστό τρεις με τέσσερεις μήνες τον χρόνο, γιατί ανέβαινε η στάθμη του ποταμού και ήταν δύσκολη η πρόσβαση. «Οι καιρικές συνθήκες επηρεάζουν καθοριστικά την πρόσβαση στο ποτάμιο σπήλαιο», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Παπαδόπουλος και προσθέτει: «συνήθως είναι ανοιχτό εννέα με δέκα μήνες τον χρόνο. Υπήρχε μια χρονιά που το σπήλαιο έμεινε κλειστό εφτά ολόκληρους μήνες, καθώς οι βροχοπτώσεις ήταν πολλές, με αποτέλεσμα να μην κατέβει για καιρό η στάθμη του ποταμού. Επιπλέον, οι χιονοπτώσεις επηρεάζουν το σπήλαιο, αφού με το λιώσιμο του χιονιού σχηματίζονται μεγάλες ποσότητες νερού που το διαπερνούν, βρίσκοντας διέξοδο στον κάμπο. Το σπήλαιο έχει την μοναδική ικανότητα να αναγεννάται από μόνο του. Το γεγονός ότι κάποιους μήνες τον χρόνο είναι κλειστό και δεν υπάρχει καμία ανθρώπινη παρουσία διατηρεί τη φυσική ισορροπία του». Το 2024, το σπήλαιο δεν έκλεισε καθόλου αφού η στάθμη του νερού ήταν χαμηλή, οπότε μπορούσε να παραμένει επισκέψιμο ολόκληρο τον χρόνο.
Για πρώτη φορά το 1978 Έλληνες και Γάλλοι σπηλαιολόγοι καταδύθηκαν στο νερό και προχώρησαν στα πρώτα 500μ. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν εξερευνηθεί περίπου 12 χλμ. και έχουν χαρτογραφηθεί 10 χλμ. διαδρομής. Από το 2000, που ξεκίνησε η λειτουργία του σπηλαίου, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα πρώτα 500 μέτρα. Το σπήλαιο του ποταμού Αγγίτη ποταμού αποτελεί ένα εντυπωσιακό μνημείο της φύσης. Χιλιάδες χρόνια μετά παραμένει ένα ενεργό και δραστήριο σπήλαιο. Ο επισκέπτης γίνεται αυτόπτης μάρτυρας της δημιουργίας ενός σταλαχτίτη ζώντας από κοντά το μεγαλείο της φύσης.
Αυτός είναι και ο λόγος που τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι το επισκέπτονται και το θαυμάζουν από κοντά. Ο κ. Παπαδόπουλος τονίζει «ότι τη φετινή χρονιά, η επισκεψιμότητα παρουσίασε αύξηση της τάξης του 18%. Μάλιστα, είχαμε και ξένους τουρίστες, που βρέθηκαν για πρώτη φορά στην περιοχή της Δράμας και το επισκέφθηκαν».
*Τις φωτογραφίες παραχώρησε η σπηλαιολογική ομάδα του Ε.Ο.Σ Καβάλας 1933